رد شدن به محتوای اصلی

(بەیتی پەپوولان) ٢


ئەری هۆی هۆی
ئەری هۆی هۆی 
ئەری هۆی
ئەمن لێرەمە ناسکۆڵێ رەیحان بە کۆڵێ ئەتوو لە کۆی
خۆ ئەوە سێو و هەرمێی بەندەنان ئیکلامت لە بەر دەکێشن ئەگەر ئەتوو گوڵێ دە لەندی شکۆی
ناوەڵاهی شاگوڵێ لە بارەگاهی ئەمیر سمکۆی
شەماڵێک راتدەکێشیتە تارانی
زریانێکت دێنێتە ئەستەمبووڵی لە سوورکوژێ لە سەڵایە لە دەهۆی
ئەمن ئەمەگ کێشی دە کوڕە کوڕی ئەمیری
بە هەزار پەلکێ هێرۆی دەگەڵ گەڵایە هەنجیری
لێم خوێندوونە زمانی کوێخا و گزیری
ئاخر پەپوولەمە لە قەراری بەهارن سەری ڕووتە بە فەقیری
دەرکە و دەرکان دەکەم راناوەستم لە راموسێ بەیبوونی لە مژتنێ گەرنی گوڵی بەر پەنجێرەی ئۆدە و لیری
خاتوون گاز دەکا نەکەی لە دیوەخانیم هەستی لێت نەکەمەوە چ هەستی
ئەگەر تماشا دەکەم چ تماشا کەم ئەوە سمیتکۆ رەخت و فیشەکدانی ڕادەبەستی
ئەوە لێک ڕادەبەزن جەرگ و هەناوم بە دەروەستی
هەزار چەکدار و چراگر و پیاوچکۆڵان دە رستەی سواران دەکەن
ئەری لە من گەیوەتێ خەزانی خەزانێکی سەر بە خەمە
کوا پەپوولەی باڵتەزیوم بە قامچی باقەدەری دەوەستی
ناوەڵڵاهی بڵا سەر و سینگانمت دە نیری رەزبەری کەم ئەگەر دڵی باران و هەورانم بۆ راناوەستی
ئەری داد داد داد ئەری داد و دادە لە بەحری خوێی لە حبووری دە خۆیە
سوارۆی من لە گڕی لە گەردەلوولی لە هاواری لە کاولە شنۆیە
پەراسووی دە رەشە قۆشەنی دەدڕی
پشتی دە سوپای شاهانشای دەشکێنی سوپایەکی لەسەرەخۆیە
ناوەڵا خنجری بە سێ جڵغان سەقەتی دەگێڕی لە جەرگی موباشیر و بەشیری ئەگەر بێ‌ئامانێکی بە شڵتاغ و درۆیە
دەنا بڕنۆیە خۆی لێ دەنێتەوە لە حەنباری دڵۆیە،
ئەری پەپوولەی نەبزێوی لەوێ گەزیزەی پەلاپیتکێ
بڵا کانیلێم لێ شلوێ نەکەی بە پەنجێ دە پڕیشکە پڕیشکێ
لە پەریانت هەڵاواردم هێنامتە ئەوێ خوانی سەرایە کۆشکێ
دە بڵا ئاغا ماڵم خرابوونە ، ماڵ خرابوانت دیون چ پشتیان نەشکێ
حەک لەوێ نەمێنم ئەگەر کۆی زوخاڵن جەرگ و هەناوی خوشکێ
کەژی کەژی ئەری داد و فوغانی دە کیژی
ئەوە ئاغایە هەموو غەمانم چ دەبێژی
ئەگەر بەفرم رێی نەدامێ ڕنووم لێ دەڕێژی
ناوەڵڵاهی قەرەبارانم لێ دەکا بە ڕکەی دڵی بە هەرامەتی دەوێ شەپۆل و گێژی
سەرێکم دەخستە هەورازی
ئەوی دێم دەناردە کەند و لێژی
وەی لەوێ بوهاری لە من سرنوخوونن گوڵی دە گەلاوێژی
کێ تەرمی شەڵاڵی خوێنی دە ئەستێرەی سەحەرم دەنێژی
[شۆڕش سەرهەڵدەدا و چەکی نۆشیاری یەکەم دە شان دەکا، جا لێرە دەسگیرانەکەی خدرەسوور هێرۆیەکی سپییە ئەگەر دە گۆمیلەی برینیدا خۆ دەنوێنێ]
وێنەی نۆشیاری یەکەم:
کچێ ئەوێنێ وەرە لێم ڕۆنیشە لەوێ سەرووی دیوی
تەماشا شنەم دەس وەرێنیتە گەرنم شینێکم دەگەڵ بگێڕی
خۆ لە هەتیوحەیرانیم نەترازاندن کلیل و بەرکۆژی
ئەگەر دە حدەحدی نیوەشەوێدا وێکەومە روومەتی ڕۆژی
ناوەڵاهی لە تەنکایە باخەڵم دەس بگێڕی نەشکێ دەسنۆژی
ئەوە قارەمانێک بوو میرقارەمانێکی هەوارییە
هەڵیدەکێشا دەمانچەی زریانی وە زیڕەی دەخستن چەقەڵی نەیارییە
قۆڵی لە دوو دەکێشا رنوو بە چریکەی چەخماخ خوارییە
پەنجە و پانییەی لیلوپەڕێ تەڕ دەبوون دەگەڵ زەنگۆڵی دەئارەقی و تەوێڵی بە خوسارییە
ئەگەر گوزەری دەکردن لە کۆی گوڵی بای سەبای بژانی دەگرتن دە ژەنگارییە
داری لە قەدی قایم دەبوون بەردی لە پشتی بەرقەرارییە
وەری دەستم دەستۆ کە خوشکێ ئەوە برای بابی توو بوو لە دێ و شارییە
ئەمنی هێرۆ بەوێ دڵی ناسکە ناسکە
خوشکێکم کەوە خاتوونێکی بەعینوانە تیژتێپەڕە، خوشکێکم بە لەنجەیە ئاسکە
ئەو دەڵا کەمم بدوێنە ئەو دەڵا کەمم باسکە
ئەدی ئەمن پایزیان وێگێڕاوم کێ دەمگری دەست و باسکە
هەی ڕۆ هەی ڕۆ ڕۆ لە منت ڕۆڵە هەی ڕۆ
چیدیت وەسەر ناگێڕم خۆڵی کۆ کۆ
رۆژ هەتا ئێوارێت روومەت نەڕنم 
شەوێ تا بەیانیت دە ئامێزی نەگرم ئەژنۆ
کچێ ئەمن ئەوینم ئەتوو هێرۆ
وەرە سووراوێ بگرینەوە لە دڵی خدری و سپیاوێ لە رووحاناتێ سمکۆ
[پۆلێک پەپوولە لە قەڵای ڕۆژەوە هەڵدەفڕن و بەڵای نامێران وە دیوەخان دەکەوێ. شۆڕش دە ڕەنگ و گریان و ئاوازدا پەیژەیەک بەرەو رۆژ هەڵدەچنێ]
وێنەی نۆشیاری دووهەم:
وەی لەوێ گوڵی سەر گردی
سووریو و سپی و زەردی
شەماڵ وەرە رایمووسە
ئەگەر بە دەست و بردی
ئاری وەرە پاشای من پاشایەکی بەزاکوونی دەوڵەتێکی تێروتەسەل و خەنی
ئەوە ئەمن سەرباز و پێشمەرگێکی توومە ئەگەر هەموو حەمرم مەجەلێکە بە ڕەبەنی
ئەمن شاڵاوێ دەبەمە شارێکی لە یەحسایە و یەمەنی
ئەگەر کۆساران تیرم تێگری ناوەڵا تیلەگان فیشەکم پێوەنی
خۆ خەجاڵەتێ گەورەی خۆ ناکەم ئەگەر جەرگم هەڵنەدەم لە توێی بەدەنی
لە هەر جێیەکم حوکماتی لە سەرە تاو بە مەرگم پێدەکەنی
ئەمن سێبەرێکی شک نابەم لە دەشتی گەلی لە مەزرایە مەوتەنی
ئەگەر لێی بحەسێمەوە و پاشام سامی دژمنانی ڕێنیشێ لە خەوێ ڕاچەنی
لێم وەخۆ دەکەون هەر شازدە برینم کۆڕە دڵت نەمێنی کێ نرخێکت لێ ڕۆ دەنی
لەوێ قەڵای حەزیمەت و بڵیندم تەوارێک لە شەقەی باڵانی دا
بڵا نابژێرن لە دووی چ حدوود و کەوشەنی
سیمرغێک هەڵبوو لە دەری حاسمانان
بڵا لە پاشی ناستێنن چ مافی رەوشەنی
پاشام ئەتوو بە من بمێنی بە بەحری بێ تەواوە
دەگەڵ ئەو هەموو موڵک و ماڵەوە غەریبی بە من بمێنی بە تۆفانێکی بە حەواوە
ئەمن هەژارم بە باڵایەکی لە کەژان بڕاوە
عەهدێکی کۆنم زەمەنێکی نوێم لە سەر هەردی لە سەمای ڕاوەستاوە
ناوەڵا پەپوولێکم لە سەر شەدەی دە سمیتکۆیە سووڕاوە
بڵەن ئەو سەڵا بوو لە شەوگاران ڕابوو
قەت مەڵەن کاکە شوانە کوژراوە
ئەوە شۆڕشم وێنەی کردوومە گوتوویەتی جەنگاوەری هەتاوە
مەهاباد، ٢٩/١١/٢٠١٨
هوونەر

وێنە لە نێت وەرگیراوە

نظرات

پست‌های معروف از این وبلاگ

لێکدانەوەی کردەوەی وێنەگر و خوێندنەوەی وێنە لە روانگەی واژۆ ناسی

وەرگێراوی کورتەیەک لە وتاری تێزی دوکتورای دکتور علیرضا مهدیزادە - زانکۆی تاران گەرچی بەدی هێنانی وێنە لە لایەکەوە بەندە بە دوونیای دەرەوە و لە لایەکی ترەوەش بە کردەوەی کەرەسەیەکی میکانیکی( کامێرا ) بەستراوە، بەڵام لە ئاکام دا لەژێر دەستەڵاتی کەسایەتییەک بە ناوی وێنەگر دایە. دونیای دەرەوە و پێداویستییەکانی، تەنیا و تەنیا پێشنیازێک بۆ لە دایک بوونی وێنەن. پێشنیازێک کە بەدیهاتنەکەی، بە کردەوە و دژدانەوەی عەقڵانی و هەستیاری وێنەگر رەنگ دەداتەوە. راستی، بە تەواوی پێکهاتە و سووچەکانی دیار و نادیاری، بندەستکەری خووڵقاندن و روانینی وێنەگرە و  کردەوە و پەڕچۆی کامێراش ئاکامی بنەمای تێروانین و هەستیاری مێشک و هەستی وێنەگر، تۆمار دەکات. نابێت لە بیر بچێتەوە کە ئەوەی مێشک وەری دەگرێت هێندی ئەوەی دەست دەیخووڵقێنێت گرینگە. دیتن و تێگەییشتن لەو شتەی لە دوونیای دەرەوە روو دەدات، پێوەندی بە هێزی داهێنانی وێنەگر هەیە. وێنەکان مانا و چەمکی خۆیان لە چۆنیەتی جێگربوونی واژۆکان ( نشانەها ) وەردەگرن. ئەو یاسایەی واژۆناسی کە دەڵێت: واژۆکان بەتەنیا مانایان نیە و لە دژدانەوەی یەکتر، دەبن بە خاوەن

(ئاگری باران)

هەوەڵ جار کە باران کۆڵان بە کۆڵان وەدوای گریانم کەوتبوو ئەو دەمە بوو شەهلا لە پشت دەرگایەکی نیوەتاکەوە چاوەروانی شاعیرێکی سپی بوو ئەو کات هیچ نامەیەک نەنووسرابوو تا بەرەو مەلێکی ئاشکرا هەڵفڕی و منت بێتەوە یاد باران تەڕدەست و نەهێنی بێژ ئاوێزانی گریانم بۆ تەماشات راوەستابوو ئەی پایزەبەژنی پاڕانەوە ئەی شاعیری حەوشەیەک ناخ لە دڵەکوتەکانی پەری خانمدا ئەی هەموو پلیکانە داغەکانی سەر شانی باوکت، رەزا شنە بانگی هێشتم هۆ بەفرین هۆ کەژاڵی‌ترین هەلی مانەوە لە چیا و کاغەزدا تەنیا جێی مەهێڵە ئاوات و کۆڵان تا سەر بە یێکەوە ناژین بارانەیەک بۆ دوایی هاتن و یاد بارانەیەک لە چاوکاڵەکانی سابڵاغی کاتێ دەمبژاردن مچورکی گەڕانەویان پێدا دەهات تەواوی ئەو ڕووبارانە کە ڕۆژێک بە بەر دەم سوڕەیا و نازێوە تێپەڕیبوون کە بەیانییەک سووکنایی منیان دەگێڕایەوە بۆ سیوەیل و سەحەر باوکت بە تاسەی تەختەنەردێکەوە دەگەڵ من دەژیا ئەو قومارە شێعردزەی کە من لە پای دانەنیشتم ببڕای ببڕای ئەگەر ژنانی هەرزەیی هەزار بارانە نەبوایەن شەوهەنگاوێک نامەیەکی کۆترئاژۆی بۆ باوەکم دەنووسی سڵاو عوسمان ئاغا سڵاوێک لە فێنکایی دەربەدە

ای آفتاب آهسته نه پا در حریم یار من

یارم به یک لا پیرهن خوابیده زیر نسترن ترسم که بوی نسترن مست است و هوشیارش ﻛﻨﺪ پیراهنی از برگ گل از بهر یارم دوختم از بس لطیف است آن بدن ترسم که آزارش کند ای آفتاب آهسته نه پا در حریم یار من ترسم صدای پای تو خواب است و بیدارش کند پروانه امشب پر نزن اندر حریم یار من ترسم صدای شه پرت قدری دل آزارش کند فریدون مشیری